تصویر آژانس بین المللی انرژی از آینده بازار جهانی انرژی در سال کرونایی - انوار بلاگ

به گزارش خبرنگاران در این گزارش، چشم اندازی جامع و منحصربه فرد از تحولات تقاضا و سرمایه گذاری بخش انرژی در 2020 ارائه شده است؛ آن هم با لحاظ اثرات طاعون جدید.

شوک اقتصاد جهانی ناشی از پاندمی کووید-19 اثرات گسترده و قابل ملاحظه ای برای بخش انرژی در پی دارد و صنعت انرژی ای که از این بحران خروج می کند، بسیار متفاوت از آن چیزی است که پیش از این وجود داشت. شرکت ها بسته به آنکه سرمایه گذاری آنها در سوخت های فسیلی یا تکنولوژی های با انتشار کم کربن است با مخاطرات و پیامدهای متفاوتی روبه رو هستند. بر این اساس آسیب پذیرترین ها و منعطف ترین ها در مقابل بحران در این گزارش معرفی شده اند.

به گزارش آژانس بین المللی انرژی (IEA) فرض پایه برای سال 2020 این است که تحت تاثیر تداوم محدودیت های اجتماعی و مالی، رکود مالی گسترده جهان را فرا خواهد گرفت. با این حال با بازگشایی تدریجی اقتصادهای تعطیل شده، دوره بهبود U شکل اتفاق خواهد افتاد؛ بهبودی که البته با زیان جبران ناپذیر قابل توجه در فعالیت های مالی همراه است. بر این اساس پیش بینی می شود مقدار تولید ناخالص داخلی جهان در 2020 تا 6 درصد کوچک تر شود.

پیامد این تحولات بر سرمایه گذاری صنعت انرژی در دو سناریو قابل ارزیابی است. اول، مخارج سرمایه گذاری به خاطر تضعیف تقاضا و از بین رفتن درآمدها کاهش خواهد یافت. این کاهش به ویژه برای بخش نفت قابل توجه خواهد بود؛ بخشی که تا به امروز شاهد فروپاشی قیمت ها بوده است. دوم، اخلال موثر در فعالیت های سرمایه گذاری ناشی از تعطیلی ها و محدودیت های رفت وآمد برای مردم و کالاها.

چشم انداز تاریک تقاضا

براساس آمارهای تا اواسط آوریل (اوایل اردیبهشت)، کشورهایی که در قرنطینه کامل قرار گرفتند؛ به طور میانگین با کاهش 25 درصدی تقاضای انرژی روبرو شده اند؛ در حالی که در کشورهای نیمه تعطیل این کاهش حدود 18 درصد بوده است.

با محدود شدن جابه جایی و مسافرت های هوایی که سهمی نزدیک به 60 درصدی از تقاضای جهانی نفت دارد، طلای سیاه به شدت زیر فشار این تحولات قرار گرفته است. در اوج محدودیت ها در ماه آوریل، زمانی که بیش از 4 میلیارد نفر از جمعیت جهان به شکلی در قرنطینه قرار داشتند، تقاضای نفت نسبت به دوره مشابه سال گذشته کاهش روزانه به طور میانگین 25 میلیون بشکه ای را تجربه کرد. در مجموع 2020 پیش بینی می شود تقاضای جهانی نفت به طور میانگین 9 میلیون بشکه در روز کاهش یابد و به سطوح مصرف سال 2012 برسد.

پس از نفت، دیگر سوختی که بیشترین آسیب را در این بحران متحمل شده، زغال سنگ است. تقاضا برای زغال سنگ تا سرانجام سال می تواند تا 8 درصد کاهش یابد، حداقل به این خاطر که برآورد شده تقاضای برق تا سرانجام سال جاری کاهش 5 درصدی را تجربه کند. با این حال بهبود تقاضای زغال سنگ صنایع و نیروگاه های برق در چین، می تواند بخش عمده کاهش سایر مناطق را جبران کند.

البته اثر پاندمی کووید-19 بر تقاضای فصل نخست گاز ملایم تر بوده؛ جایی که کاهش سالانه 2 درصدی در فصل نخست 2020 به ثبت رسید. بخشی از این شاید به آن دلیل باشد که اقتصادهایی که وابستگی بالایی به گاز دارند کمتر از جانب پاندمی آسیب دیده اند. با این حال برآوردها حاکی از آن است که تقاضای گاز نیز می تواند تا انتهای سال بیش از اینها کاهش یابد؛ عمدتا ناشی از کاهش تقاضای نیروگاه های برق و کاربردهای صنعتی.

بر اساس آمارهای سازمان بین المللی انرژی به دنبال محدودیت ها و تعطیلی ها، تقاضای برق کاهش قابل توجهی یافته؛ جایی که اثرات ثانویه متوجه انرژی های اولیه تولید برق بوده است. هر چند با تعطیلی فعالیت های مالی و در خانه ماندن مردم، تقاضای خانوار روندی افزایشی داشته، اما این افزایش در مقابل کاهش مصرف بخش های مالی و صنعتی ناچیز بوده است؛ امری که موجب کاهش 20 درصدی تقاضای برق شده است. این کاهش تقاضا، سهم انرژی های تجدیدپذیر را در عرضه برق افزایش داده؛ انرژی هایی که تولیدات آنها از تحولات اخیر تقاضا مصون مانده است. در مقابل تقاضا برای سایر منابع عرضه برق شامل زغال سنگ، گاز و انرژی هسته ای با کاهش روبرو شده است.

بر این اساس انتظار می رود در مجموع 2020 سهم انرژی های تجدیدپذیر از تولید برق به دلیل هزینه های عملیاتی پایین و اولویت آنها در دسترسی به نیروگاه های برق افزایش یابد. در مقابل به دنبال کاهش تقاضای برق، تقاضا برای سایر منابع انرژی تولید برق از جمله انرژی هسته ای کاهش خواهد یافت. این به آن معنی است که در سطح جهانی منابع با انتشار کم کربن پیشتازی خود را نسبت به نیروگاه های سوخت فسیلی حفظ و بیشتر خواهند کرد؛ پیشتازی که از 2019 آغاز شد.

رکورد تاریخی کاهش کربن

به دنبال چنین تحولاتی انتظار می رود انتشار جهانی گاز کربن دی اکسید تا 8 درصد معادل 6/ 2 گیگاتن کاهش یابد و به سطوح انتشار یک دهه قبل برسد. این کاهش در انتشار کربن در تاریخ بی سابقه است: 6 برابر بزرگ تر از رکورد 4/ 0 گیگاتنی قبلی در سال 2009 (به خاطر بحران مالی جهانی) و دو برابر بزرگ تر از میزان کاهشی است که جهان در مجموع از سرانجام جنگ جهانی دوم به این سو تجربه کرده است. در بحران های قبلی، افزایش آلاینده ها در دوره بهبود مالی بیش از کاهش اولیه بود. اینکه آیا این سناریو در بحران کنونی نیز تکرار خواهد شد یا خیر، بستگی به تصمیماتی دارد که در بخش سرمایه گذاری انرژی گرفته می شود.

بازارهای سرمایه گذاری انرژی

سرعت و مقیاس کاهش فعالیت های سرمایه گذاری انرژی در نیمه نخست 2020 بی سابقه است: بسیاری از شرکت ها افسار مخارج خود را کشیده اند، کارگران پروژه ها خانه نشین شده اند، سرمایه گذاری های برنامه ریزی شده به تعویق افتاده اند و اختلالات، زنجیره های عرضه را مختل کرده اند. در آغاز 2020 برآوردهای آژانس بین المللی انرژی حکایت از آن داشت که مخارج سرمایه گذاری بخش انرژی تا سرانجام سال ممکن بود 2 درصد افزایش یابد؛ افزایشی بی سابقه از سال 2014. با این حال شیوع پاندمی کووید-19 این انتظارات را فرونشانده تا جایی که اکنون پیش بینی می شود سرمایه گذاری صنعت انرژی بزرگ ترین کاهش تاریخ خود را تجربه کند: کاهشی 20 درصدی یا 400 میلیارد دلاری نسبت به 2019.

بر این اساس تقریبا تمام فعالیت های سرمایه گذاری به خاطر محدودیت های به اجرا گذاشته با چالش روبرو خواهند شد. البته بخش عمده چالش های مخارج سرمایه گذاری بخش انرژی در سال جاری، مربوط به کاهش درآمد ناشی از کاهش تقاضا و قیمت ها است. نفت با 50 درصد و برق با 38 درصد، بزرگ ترین اجزای مخارج مصرفی انرژی در 2019 بودند. در این باره اما برآوردهای سازمان بین المللی انرژی نشان می دهد مخارج مصرفی نفت در 2020 بیش از یک تریلیون (هزار میلیارد) دلار کاهش خواهد یافت. این اتفاق به معنی آن است که در 2020 برای اولین بار در تاریخ برق اصلی ترین مخارج مصرفی بخش انرژی جهان را تشکیل خواهد داد (جزئیات در نمودار آمده است).

در 2020، چین بزرگ­ترین بازار برای سرمایه گذاری و اصلی­ ترین تعیین­ کننده روندهای جهانی انرژی باقی می ­ماند. به عنوان مثال پیش ­بینی کاهش 12 درصدی در مخارج مصرفی انرژی جهان تا حدودی به خاطر از سرگیری فعالیت­ های مالی چین در فصل نخست تعدیل شده است. در مقابل آمریکا به دلیل وابستگی بالایی که به بخش نفت و گاز دارد، بزرگ­ترین کاهش سرمایه ­گذاری انرژی جهان را- معادل 25 درصد- تجربه خواهد کرد. در گزارش آژانس اشاراتی نیز به ایران شده است؛ جایی که ایران در کنار کشورهایی همچون روسیه و چین بیشترین تعداد ذخایری را که برداشت از آنها آسان است، در 2019 داشت.

sahandblog.ir: سهندبلاگ، سیستم مدیریت محتوای سهند

gigablog.ir: گیگابلاگ | با سیستم مدیریت محتوای گیگابلاگ همه وبسایت دارن