چشم انداز نشست دوجانبه پوتین و اردوغان درباره سوریه

به گزارش انوار بلاگ، نشست روسای جمهوری روسیه و ترکیه درباره سوریه امروز در مسکو در حالی برگزار خواهد شد که پوتین به اردوغان و وعده های او زیاد اعتمادی ندارد و معتقد است که اردوغان توافقنامه ها را نه به خاطر اجرا کردن بلکه برای خرید زمان امضا می نماید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، عبدالباری عطوان تحلیلگر برجسته دنیا عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه ای رای الیوم به نشست امروز روسای جمهوری روسیه و ترکیه درباره سوریه پرداخته و خروجی آن را نه چندان مطلوب برای طرف تُرکی ارزیابی نموده است.

عطوان مقاله خود را طبق معمول با چند سوال در عنوان آن منتشر نموده و نوشته است: چرا لبخندها را در ملاقات پوتین و اردوغان طی نشست مسکو در روز پنجشنبه بعید نمی دانیم؟ دلایلی که شانس اختلافات را بیشتر از شانس توافق ها می نماید، چیست؟ چگونه روس ها ساز و کار نشست را قبل از شروع آن تحمیل نموده اند؟ کدام طرف اولین فریاد را خواهد زد؛ طرف روسی یا طرف تُرکی؟

عطوان نوشت: بعد از شکست چهار دور از مذاکرات و حداقل سه مکالمه تلفنی و عدم تمایل طرف روسی، پنجشنبه(امروز) ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان روسای جمهوری روسیه و ترکیه در مسکو برای آنالیز بحران فزاینده در شهر ادلب و حومه آن و نیز جلوگیری از مواجهه نظامی روسیه و ترکیه- که بسیاری از ناظران وقوع آن را قریب الوقوع و حتی اجتناب ناپذیر می دانند- ملاقات می نمایند.

پوتین با این ملاقات موافقت نمی کرد تا این که ارتش سوریه با پشتیبانی هوایی و توپخانه ای روسیه توانست شهر استراتژیک سراقب را کاملا آزاد و جبهه النصره و دیگر گروه های تروریستی را اخراج کند و کنترل بزرگراه بین المللی (ام 4)، که دمشق را به حلب متصل می نماید را در دست بگیرد که البته طی این عملیات ها، ارتش سوریه ضرب الاجل طرف ترکی را که اواخر ماه میلادی گذشته به انتها رسید، عامدانه نادیده گرفت.

این ملاقات شاید تنها ملاقاتی باشد که دستورالعمل آن از قبل تعیین شده است و موضع رئیس جمهوری ترکیه، که مصرانه خواهان برگزاری آن شده، ضعیف تر می گردد، و بعید نیست که احتمال شکست آن از احتمال پیروزی قوی تر باشد مگر این که اردوغان به شروط میزبان روسش کاملا تن بدهد و امتیازات بی سابقه ای به آن بدهد.

آنچه که بر این امر صحه می گذارد بیانیه روز چهارشنبه کرملین و وزارت دفاع روسیه است که مداخله نظامی سوریه در حومه ادلب را شفاف و مداخله ای مشروع در راستای اجرای توافق نشست سوچی(میان پوتین و اردوغان در سپتامبر سال 2018) توصیف نموده و گفته است حضور نیروهای خارجی، به جز روسیه که به درخواست طرف سوری اجرا شده، غیر قانونی است و باید مسالمت آمیز و یا با زور خاک این کشور را ترک نمایند. این بیانیه در اینجا به نیروهای ترکیه اشاره می نماید.

اردوغان می خواهد امارت اسلامی در منطقه ادلب تحت عنوان منطقه امن ایجاد کند تا اقامت تقریبا دائمی شمار زیادی از عناصر گروه های تندرو به رهبری جبهه النصره، که در فهرست سازمان تروریستی گنجانده شده است، را در آن فراهم کند. این تندروها به درخواست طرف ترکیه ای از چین، قفقاز، ترکمنستان و چچن برای جنگیدن به سوریه آمده اند. ولی این درخواست کاملا از سوی طرف روسی و شخص پوتین رد شده است؛ چرا که این امر به مثابه تسلیم شدن به این گروه ها که همچنین خطری علیه امنیت و ثبات روسیه است، محسوب می گردد و همانگونه که سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در کنفرانس حقوق بشر در ژنو گفت، این اقدام در واقع به معنای پاداش دادن به این گروه ها است.

آیا نشست امروز پوتین و اردوغان به راه چاره های میانه یا به معنای دیگر به اصلاح بندهای توافق سوچی منتهی خواهد شد؟ به یک دلیل ساده، آن را بعید می دانیم؛ چرا که به گفته یک منبع آگاه روسی، رئیس جمهوری روسیه به اردوغان و وعده های او زیاد اعتمادی ندارد و او را به عدم احترام به توافقنامه ها متهم می نماید و معتقد است که اردوغان این توافقنامه ها را نه به خاطر اجرا کردن شان بلکه برای خرید زمان امضا می نماید.

بمباران کاروان نظامی ترکیه در منطقه النیرب و مجاور آن توسط جنگنده های روسیه و کشته شدن 34 سرباز ترکیه ای و همچنین مخالفت پوتین با درخواست اردوغان برای اتخاذ موضعی بی طرفانه درخصوص مواجهه سوریه و ترکیه در ادلب، حامل پیامی واضح بود که تأکید می نماید موضع روسیه در حمایت نظامی و سیاسی همه جانبه از طرف سوری نه تنها تغییر ننموده بلکه قوی تر شده است.

معتقد نیستیم که طرف تُرکی بتواند همزمان در دو جبهه، یعنی در لیبی و نیز در ادلب و شمال سوریه، وارد جنگ با طرف روسی گردد به ویژه آنکه ناتو گوش هایش را به درخواست های یاری ترکیه جهت حمایت مستقیم از آن در ادلب بسته است و بعید است که ناتو بعد از اقدام ترکیه به گسیل کردن 130 هزار مهاجر در مرزهای رومانی، بلغارستان و یونان و همچنین استفاده کردن از آنها به عنوان اهرم فشار علیه اتحادیه اروپا در این خصوص، به نفع طرف ترکی مداخله کند.

ما در این خصوص هرگز بحث نمی کنیم که اروپایی ها شرکای اصلی ترکیه و از بارزترین حامیان آن و حتی از مشوقان آن در مداخله نظامی در سوریه با هدف تغییر نظام در دمشق با توسل به زور، بودند. لذا، بایستی اروپایی ها بهای چنین مداخله ای را حتی به وسیله میزبانی اش از هزاران آواره بپردازند ولی آنچه که از نظر اردوغان دور مانده است اینکه اروپا در شرایط فعلی سرنگونی حکومت او را مقدم بر ساقط کردن نظام سوریه نموده است که هجمه شدید اروپا به رئیس جمهوری ترکیه و متهم کردن او به قلدری و باج خواهی با استفاده از آوارگان به عنوان اهرم فشار، موید این واقعیت است.

چهره های اردوغان و پوتین را در نشست پنجشنبه در مسکو با دقت زیر نظر داریم نه به این دلیل که دنبال لبخندهایشان باشیم- چرا که چنین لبخندی قطعا وجود نخواهد داشت- بلکه به این دلیل که حجم خشم و غضب و بی اعتمادی میان طرفین را حس و قیاس کنیم.

احتمال توافق در این نشست محدود و حتی صفر است و رئیس جمهوری ترکیه مقابل میزبانش گزینه ای جز تن دادن به بیشتر خواسته های او و یا متوقف کردن تنش در ادلب ندارد و باید بپذیرد که ادلب شهر سوریه است و بایستی مثل دیگر مناطق تحت حاکمیت دولت سوریه بازگردانده گردد.