حزب حاکم ترکیه چگونه به مخالفان مردمی خود نگاه می نماید؟ - انوار بلاگ

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، انتخابات سراسری ترکیه در سال 2023 میلادی برگزار خواهد شد. اما تمام احزاب مخالف دولت، خواستار برگزاری انتخابات پیش از موعد هستند. چرا که آنان معتقدند در عملکرد سیاسی و اقتصادی دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، خطاها و مسائل عظیمی وجود دارد و اردوغان و همراهان او، ترکیه را به سوی بحران سوق داده اند.

در مقابل، حزب حاکم چنین دیدگاهی ندارد و بر این باور است که این سخنان، غالباً افکار تزریق شده از سوی دشمنان کشور است و می خواهند با این حرف ها، کشور را به بن بست بکشانند. در نتیجه، اختلاف و تنش سیاسی بالا گرفته و این موضوع، در کنار مسائل مهمی همچون بحران اقتصادی و دوقطبی سیاسی - اجتماعی، توجه اغلب رسانه ها و اتاق فکرهای ترکیه را به سوی خود جلب نموده است.

روزنامه جمهوریت، امروز برای آنالیز این موضوع، سراغ یک چهره دانشگاهی رفته و جویای نظرات او در خصوص مهم ترین ویژگی های تابلوی سیاسی - اجتماعی ترکیه شده است.

خانم پروفسور دکتر اَورَن بالتا دانش آموخته دانشگاه کالیفرنیای آمریکا در رشته روابط بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه اُزیغین استانبول (Özyeğin Üniversitesi) در این مصاحبه، در خصوص شرایط سیاسی و اقتصادی ترکیه اظهار نظر نموده است.

ترکیه و بحران های دنیای

استاد دانشگاه اُزیغین استانبول معتقد است که در حال حاضر، نه تنها به خاطر شیوع گسترده ویروس کرونا، بلکه به خاطر دلایل دیگر نیز، اغلب کشورهای دنیا، در حال گذار از یک دوران بحرانی سخت هستند و تنها دولت ها و جوامعی می توانند به سلامت از این بحران بگذرند که نسخه و نقشه راه داشته باشند.

او در خصوص ترکیه می گوید: ترکیه نیز مانند دیگر کشورهای دنیا، دچار بحران سیاسی و اقتصادی و اجرایی شده است. اما یکی از مهم ترین مسائل ترکیه این است که مانع و معضل عظیمی به نام فقدان نهادسازی علمی و اجرایی وجود دارد. ما در حوزه نهادسازی و تصمیم گیری بر اساس اراده نهادها، بسیار ضعیف هستیم. به عنوان مثال، دولت ما، برای حل بحران اقتصادی و مواجهه با مسائل اقتصادی، اتخاذ تصمیمات را به یک نهاد علمی خاص نمی سپارد و این امور، به دست افراد می افتد و با تصمیمات دفعتی و بدون زمینه علمی، کشور وارد بحران های عظیمتری می گردد.

اَورَن بالتا معتقد است که در حال حاضر، شرایط اقتصادی اغلب کشورهای دنیا، ترس از گرسنه ماندن را به یک دغدغه مهم بدل نموده و به موازات آن، مهم ترین دغدغه ای که ذهن بخش قابل توجهی از جامعه ترکیه را به خود مشغول نموده، این است که آیا فردا گرسنه خواهند ماند، یا نه. اما در کشورهایی که دارای دولت رفاه محور و مبتنی بر تامین اجتماعی هستند، چنین ترسی کمرنگ تر است و در نتیجه می توانند ارزش های خود را نیز حفظ نمایند.

در شرایط فعلی، ترکیه دچار انقباض اقتصادی جدی شده است. این انقباضی است که بر اغلب طبقات اجتماعی تأثیر می گذارد. بگذارید خیلی صریح بگویم، با مقداری تفاوت، ما همه فقیر شده ایم و غیر از یک اقلیت بسیار کوچک، همه ما با مشکل روبرو شده ایم.

ما چنین شرایط سختی را پس از یک دوره رونق نسبی تجربه می کنیم. به طور کلاسیک و سنتی در علوم سیاسی، می گوییم بیشتر رای دهندگان به عملکرد اقتصادی رأی می دهند. اما این عملکرد، همیشه نسبی است. به عبارت دیگر، رأی دهندگان ارزیابی می نمایند که آیا اقتصاد در مقایسه با دوره های گذشته بهبود یافته است؟ وقتی اکنون به صورت عینی به آن نگاه می کنید، دولت بدترین عملکرد اقتصادی زمان خود را نشان می دهد، اما این هنوز در صندوق های رأی منعکس نشده و نمی توان از حالا پیش بینی کرد که به شکل حیاتی، تاثیر بگذارد.

دوقطبی و رفتار مشابه طرفداران فوتبال

پروفسور اَورَن بالتا بر این باور است که در ترکیه، بسیاری از رای دهندگان، کاری به عملکرد دولت و حزب حاکم ندارند و صرفاً، این برایشان مهم است که حزب آنها، ببرد.

در این بازی، آنها، حزب را نه یک نهاد سیاسی - اجتماعی، بلکه همچون یک تیم فوتبال می بینند. او در ادامه گفته است: ایرادی ندارد اگر ما از یک خوشمان بیاید و رهبر و سران حزب را دوست داشته باشیم و نوعی از پیوند عاطفی برقرار گردد. ایراد و اشکال، زمانی پیش می آید که ما به هیچ وجه، زیر بار عینیت گرایی و توجه به عملکرد واقعی و میدانی حزب نمی رویم و صرفاً بر اساس سوژه های ذهنی و باورهای ایدئولوژیک، تمایل داریم حزب مورد علاقه ما در راس قدرت بماند.

در حال حاضر در ترکیه، میلیون ها رای دهنده داریم که بر اساس دوستی و گرایش به یک حزب رای نمی دهند بلکه بر اساس خشم و نفرتی که به یک حزب و جریان خاص دارند، به ضد آن رای می دهند! چنین چیزی مبنا و اساس نوعی از دوقطبی خطرناک در فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه است که توجه چندانی به عملکرد ندارد.

منافع در سایه تبعیض

از دید خانم اَورَن بالتا، انتظار به وجود آمدن یک نتیجه جدید در معادلات سیاسی و حزبی ترکیه، سخت است. چرا که در شرایط فعلی، آن چه تکلیف انتخابات را روشن می نماید، صرفاً عملکرد دولت و حزب حاکم نیست. بلکه مساله مهمی به نام دوقطبی است.

به عبارتی روشن، یک دوقطبی عظیم به وجود آمده و تا زمانی که این دوقطبی پایدار بماند، اصل رقابت بر اساس فرجام تقابل این دوقطبی، راسخ خواهد ماند.

قطبی شدن در حدی است که هر گروهی فکر می نماید در صورت پیروزی طرف مقابل، تمام امتیازات مادی و معنوی خود را از دست می دهد. این ترس به خصوص در میان رأی دهندگان حزب حاکم گسترده است.

او فکر می نماید اگر اجازه دهد که بازی تغییر پیدا کند، امتیازات، دستاوردهای اقتصادی و شبکه های سیاسی خود را از دست خواهد داد. جالب اینجاست که بخشی از این امتیازات، بر اساس تبعیض و نفی حق طرف مقابل به دست آمده اما طرفدار حزب حاکم، به دنبال تثبیت و ماندگاری تمام چیزهایی است که به دست آورده است.

نقش شبکه های مردمی در انتخابات

پروفسور بالتا معتقد است که در انتخابات، صرفاً نباید به دیدگاه های فردی و ذائقه فردی افراد توجه کرد. از دید این استاد روابط بین الملل دانشگاه های ترکیه، شبکه های مردمی نیز در معین سرنوشت نهایی انتخابات، بسیار مهم و حیاتی هستند و در ترکیه، شبکه هایی همچون شبکه شکل گرفته بر اساس عواطف همشهری بودن، شبکه های اصناف و شبکه های شکل گرفته بر اساس پیوند همسایگی و هم محله ای حتی در کلانشهرهای ترکیه نیز، در پیروزی نهایی نامزد نقش دارند و حزب حاکم، کوشش می نماید در این شبکه ها، چنین تصوری به وجود بیاورد: اگر ببازیم، قدرت شبکه از دست می رود.

گروهی که مهم هستند و گروهی که حتی هموطن به شمار نمی آید

پروفسور بالتا در خصوص رفتارهای حزب عدالت و توسعه در قبال مطالبات مردمی گفته است: هر حزب و دولتی، باید به این واقعیت توجه داشته باشد که صرفاً یک مخاطبِ یگانه و واحد ندارد. یک جریان سیاسی یا یک دولت، همیشه باید با دو طیف در ارتبط باشد: طیف نخست طرفداران هستند و شما باید بدانید که طرفدار از شما چه توقعی دارد و تحت چه شرایطی از شما حمایت می نماید. طیف دوم مخالفین و منتقدین شما هستند و شما باید در جریان باشید که این طیف، چه انتقاداتی دارد و چگونه می توان آنان را هم به طور نسبی، راضی کرد.

اما متاسفانه در ترکیه و به ویژه در 10 سال اخیر، حزب حاکم عادت نموده که فقط با طیف نخست در ارتباط باشد. برای حزب حاکم، بسیار مهم است که طرفدارانش چه می خواهند و تحت چه شرایطی رای می دهند. اما به هیچ وجه گوش به حرف جریان مخالف و منتقد موجود در سطح جامعه نمی دهد و حتی کار به جایی رسیده که گویی، آنان را هموطن به شمار نمی آورد و نمی خواهد به هیچ شکلی، کاری با آنان داشته باشد.

این در حالی است که آنان نیز بخشی از جامعه هستند و در کشورهای دیگر، دولت یا حزب حاکم، چنین رفتاری با مخالفین ندارد. در چنین شرایطی، مردمی که به حزب حاکم رای نداده اند، از رهبران احزاب خود چه می خواهند؟ بیان صریح و تند مطالباتی را می خواهند. اصطلاحاً، رهبری می خواهند که دلشان را خنک کند و همه جوره به دولت بتازد و نه رهبری که بر سر یک شرایط ایده آل مشترک و با لحنی سازشکارانه حرف بزند.

،