نهادهای حاکمیتی شورای شهر تهران را به رسمیت نمی شناسند؛ برکناری 2 شهردار تصمیم ما نبود - انوار بلاگ

کمتر از یکسال از عمر شورای پنجم باقی مانده است. در طول سه سال گذشته نقدها و نظرات بسکمک در خصوص عملکرد این شورا بیان شده است. گرچه بسکمک معتقدند که شورای پنجم در حال پیگیری و برطرف مسائلی بوده که شوراها و مدیریت شهری گذشته به میراث گذاشته بودند. معین سه شهردار در این دوره از سوی شورای شهر از دیگر نقدهایی است که به شورای پنجم وارد شده است. گرچه انتخاب محمدعلی نجفی و سپس استعفای زودهنگامش و جایگزینی سیدمحمدعلی افشانی و مطرح شدن قانون منع به کارگیری بازنشستگان و در نهایت آمدن پیروز حناچی به شهرداری تهران از معماهایی است که شاید در آینده رمزگشایی شود. عملکرد شورای پنجم در سه سال گذشته و بررسی نقدها موجب شد تا با سید ابراهیم امینی حقوقدان و نایب رئیس شورای شهر تهران به گفت وگو بنشینیم که در پی می آید.

سال سوم شورای شهر تهران است و چند ماه بیشتر به عمر شورا باقی نمانده است. از آنجا که شورای پنجم شهر تهران با انگیزه بالایی کار خود را به ویژه در موضوع اصلاح رویه ها و اقدامات ریشه ای آغاز کرد اما به نظر می رسد که عملکرد این دوره از شورا به چشم نیامده است. در خصوص فعالیت های سه سال گذشته شورا توضیح دهید.

کاری به شورای شهرهای دیگر ندارم اما شورای شهر پنجم در تهران از نظر آرایی که در انتخابات از سوی شهروندان کسب کرد بی نظیر بود و تا به امروز در هیچ دوره ای، اعضای شورای شهر چنین آرایی را نتوانسته اند از مردم کسب کنند. در واقع این میزان مشارکت پشتوانه بسیار بزرگی برای اعضای شورای شهر است و اعتبار خاصی به آنها می بخشد. در این دوره از شورا اگر آراء افرادی که از نفر بیست و دوم به بعد بودند را مقایسه کنید، می بینید که آرای آنها تفاوتی با آرای کسب شده در دوره چهارم نداشت. شورای پنجم بر اساس مطالبه گری عمومی بر سر کار آمد و نیروهایی که در شورای پنجم در تهران حضور پیدا کردند چون به صورت جبهه ای آمده بودند، سعی شد در رشته های مختلفی که نیاز مدیریت شهری است در لیست حضور داشته باشند. از طرفی به مطالبه گری زنان توجه شد و 6 نفر از لیست اعضای شورا، زنان بودند و به شورا راه یافتند. همچنین به مطالبات جوانان پاسخ داده شد و حدود 8 نفر از اعضای شورا جوان هستند.

چه موانعی بر سر راه شورای پنجم وجود داشت؟

در مجموع یکسری عوامل مختلف در پیشبرد کارهای شورای شهر اثرگذار است و می توان به جایگاه شورای شهر از نظر حقوقی اشاره کرد. جایگاه حقوقی شورا هنوز در کشور تبیین نشده است و دلیلش هم این است که در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی که قانون اساسی تدوین شد یک فصل از قانون اساسی به شوراها اختصاص داده شد اما اولین دوره از انتخابات شوراها 20 سال بعد و در سال 77 برگزار گشت اما قبل از اینکه انتخابات شورا برگزار شود، اختیاراتی که می بایست شوراها داشته باشند بین نهادهای مختلف حاکمیت تقسیم شده بود. بنابراین شورای شهر 20 سال بعد از تدوین قانون اساسی، تشکیل شد و هنوز هم نهادهای مختلف حاکمیت نه آن را به نحوی که قانون اساسی پیش بینی کرده است به رسمیت نمی شناسند و نه حاضر هستند اختیاراتی که باید در اختیار شوراهای شهر باشد را به شوراها واگذار کنند و این یک مشکل جدی شورا در همه ادوار بوده است. بنابراین شورای شهر به آن اختیاراتی که قانون اساسی به شوراها داده، نرسیده است. شورای شهر زمانی معنا و مفهوم دارد که مدیریت یکپارچه شهری در تمامی عرصه های مختلف حوزه مدیریت شهری حاکم باشد و شورا بتواند تصمیم گیرنده باشد چون شورای شهر، مجلسی محلی است و اصل 103 قانون اساسی نیز تصریح کرده است: تصمیمات شورا باید برای استانداران، فرمانداران، بخشداران و سایر مقامات کشوری لازم الاجرا باشد. این جایگاهی است که قانون اساسی به شوراها داده است اما به عنوان مثال ما درباره زیست شبانه مصوبه می گذرانیم ولی نیروی انتظامی می گوید ما اجرا نمی کنیم. فرض کنید در یک حوزه برای اداره شهر که در بودجه ملی اعتباری برای آن پیش بینی نمی شود، ما باید هم منابع را ایجاد و هم هزینه کنیم. در این زمینه یکی از روش های متعارف، عوارضی است که از شهروندان اخذ می شود، البته در دنیا دولت هم به شهرداری ها کمک می کند به خصوص اگر شهری پایتخت باشد. اکنون دو مشکل عمده در تهران ترافیک و آلودگی هوا است که یکی از دلایل عمده اصلی آن پایتخت بودن تهران است.

اگر تهران پایتخت نباشد، بسکمک از افرادی که وارد تهران می شوند به تهران نمی آیند و طبیعی است که مساله ترافیک و آلودگی هوا خود به خود برطرف می شود. بنابراین دولت باید بخشی از هزینه اداره پایتخت را بپردازد، اما نمی پردازد. از طرفی متاسفانه در شهر تهران هم شهر فروشی مهم ترین منبع درآمد بوده است و برج سازی های بی رویه ای در برخی مناطق که به عنوان ریه شهر بودند و هوای پاک را تامین می کردند اجرا شده است به طوری که در منطقه 22 ساخت و سازهایی اجرا شده است که به آلودگی هوا و سکون هوا کمک می کند. این سیاست هایی بوده است که ما حداقل با آن مخالف بوده ایم، از طرفی در دنیا شورای شهر به عنوان مجلس شهری با تعداد بسیار زیادی عضو فعالیت می کند به عنوان مثال در شهر استانبول که همسایه ایران است و یکی از 5 کلانشهر بزرگ دنیاست، 18 میلیون جمعیت دارد و دارای 27 منطقه شهری است که هر منطقه شورا و شهردار مستقل خود را دارد و شورای شهر استانبول 208 عضو دارد اما شورای شهر تهران 21 نفر عضو دارد و چنانچه به جایگاه شورا به عنوان مجلس شهری واقف باشیم و باور داشته باشیم، می دانیم که با 21 نفر نمی توان چنین کارهایی را انجام داد. مجلس شهری به تخصص ها و کمیسیون های متعدد نیاز دارد و اینها مسائل و مسائلی است که زیرساختی است و اگر از مدیریت یکپارچه شهری در دنیا می گوییم یعنی از آب و برق، مخابرات، گاز، آموزش و پرورش و بهداشت که زیر مجموعه مدیریت شهری است صحبت می کنیم ولی در کشور ما فقط دفع زباله و قبرستان را به مدیریت شهری داده اند و مراکزی که درآمدزا بوده است را برای خودشان نگه داشته اند. اینکه بگوییم مجلس شهری را قبول داریم ولی اختیارات لازم را نداشته باشد، درست نیست. مشکل ما مشکل ساختاری است و لذا خیلی از مسائلی است که در دوره گذشته مطرح بوده است، به عنوان مثال موقعی که شورای پنجم سرکار آمد موضوع بدهی های مجموعه مدیریت شهری مطرح بود. دریافت تسهیلات هنر است اما باید متناسب با درآمد باشد. نمی خواهم اصل دریافت تسهیلات را زیر سوال ببرم ولی غیر متعارف بودن و تناسب نداشتن با درآمد باعث مسائل شده است.

شورای شهر به آن اختیاراتی که قانون اساسی به شوراها داده، نرسیده است. شورای شهر زمانی معنا و مفهوم دارد که مدیریت یکپارچه شهری در تمامی عرصه های مختلف حوزه مدیریت شهری حاکم باشد و شورا بتواند تصمیم گیرنده باشد چون شورای شهر، مجلسی محلی است و اصل 103 قانون اساسی نیز تصریح کرده است: تصمیمات شورا باید برای استانداران، فرمانداران، بخشداران و سایر مقامات کشوری لازم الاجرا باشد

از طرفی در طول سه سال، سه شهردار انتخاب کردیم که هیچ کدام ارادی نبود و رفتن شهردار اول و شهردار دوم با تصمیم ما نبود. یکی از ایرادهایی هم که وجود دارد این است که فعالیت سه ساله مدیریت فعلی شهری را با 12 سال فعالیت مقایسه می کنند که اصلاً منطقی نیست و سه سال را باید با سه سال مقایسه کرد نه با 12 سال. در این سه سال موضوع تحریم ها بیشترین فشار مالی را به تمامی پیکره دولت و جامعه آورد و شدیدترین فشارها در این سال های اخیر بوده است. علاوه بر این شیوع کرونا هم مزید بر علت شد و این مسایل باعث شده است تا درآمد شهرداری تهران کاهش یابد اما تلاش کردیم در حوزه های مختلف فعالیت ها ادامه پیدا کند. در حوزه فعالیت های عمرانی هم تلاش های خوبی اجرا شده است و اگر آمار و ارقام دقیق منعکس شود معین است چه اقداماتی اجرا شده است. همچنین یکسری کارهای زیرساختی از جمله بحث شفافیت انجام شد چون یکی از مسائلی که در سیستم های اداری شهرداری وجود داشت، بحث فسادها بود و شورای شهر با مطرح کردن بحث شفافیت توانست این موضوع را به یک مرحله ای برساند که تمامی قراردادها در سامانه شفافیت درج شود و اطلاعات آن در اختیار همگان قرار بگیرد که اقدامی ارزشمند است و اگر دنبال شود، نمونه موفقی از مبارزه با فساد است. به نظر می رسد در موضوع شفافیت در شهرداری، مقاومت هایی در درون و بیرون شهرداری وجود داشت و برخی حاشیه سازی ها هم ریشه در همین مقاومت ها برای اصلاح رویه ها داشت.

متاسفانه با دو جریان فکری در کشور روبرو هستیم. ایراد و اشکال کلی این است که متاسفانه انصاف کنار می رود و جریان مقابل تلاش می کند تا عملکرد جریان حاکم را سیاه نمایی کند. این مساله ای است که با آن در حوزه های مختلف روبرو بودیم. به طور نمونه موضوع شهیدزدایی از معابر شهر مطرح شد که بعد از بررسی های اجرا شده معین شد هیچ اقدامی در حذف نام شهدا در شورای شهر و مدیریت شهری صورت نگرفته است. در واقع فضاسازی در حوزه های مختلف دیگر هم به همین شکل است در صورتی که ارکان مختلف حاکمیت باید با یکدیگر همکاری کنند تا کار پیش رود و با سنگ اندازی، مشکل تراشی و قرار ندادن قانون به عنوان فصل الخطاب اختلاف نظر ایجاد می شود. در موضوع تغییر مکرر شهرداران، جوانگرایی را مطرح کردند و برای آن قانون وضع شد اما آیا رسانه ها بعدا پیگیر شدند که ببینند غیر از شهردار تهران چه کسی تغییر کرد و سرنوشت قانون چه شد و آیا قانون در خصوص همه اجرا شد؟ معتقدم برای جوانگرایی باید منطقی پشت قضیه باشد و زمینه برای رشد جوان ها فراهم شود اما اگر بخواهیم رشد بادکنکی به جوانان بدهیم هم به ضرر جوانان است و هم به ضرر جامعه. رشد باید پلکانی باشد و توجه به جوانان نباید اینطور باشد که جوان 23 ساله را به یکباره بدون هیچ تجربه ای به سمت معاون وزیر منصوب کرد زیرا کشور بیشترین آسیب را از رشد بادکنکی می خورد. اینها مسائلی است که اگر مبنای عقلانی پشت قضیه نباشد، مسائلی را در حوزه تصمیم گیری ایجاد می کند.

همچنین شورای شهر مصوبه ای درباره واگذاری قراردادهایی که به اتمام می رسد از طریق مناقصه عمومی داشت که در این باره مقاومت هایی صورت گرفت و این مورد یکی از مجاری فساد بود و معین است که مقاومت می شود چون متاسفانه رویه ای از قبل بوده و دنبال این نبودند که نظارت دقیق و کامل بر عملکرد داشته باشند، بنابراین مقاومت طبیعی است منتها معتقدم شورای شهر گام های اساسی را برداشته است و ممکن است مردم یا در جریان قرار نگیرند یا بر اثر فضایی که متأسفانه اکنون در نتیجه مسائلی که به شهروندان وارد شده و فضای سردی است و منجر به آزرده خاطری مردم شده است، نمی خواهند بدانند. پایین آمدن آمار مشارکت در انتخابات نتیجه این است وقتی که نتوانیم به مطالبات مردم پاسخ دهیم، مردم سرد می شوند و انگیزه مشارکت پایین می آید و اگر کسی هم کاری انجام دهد به دیده تردید به آن نگاه می کنند ضمن اینکه سلب اعتماد از شهروندان است و با توجه به اختلاس ها و سوءاستفاده هایی که وجود داشته است، مردم احساس می کنند که نه تنها مجرمان مجازات نمی شوند بلکه نردبان ترقی را طی می کنند و این امر باعث گسترش بی اعتمادی شده و به اساس نظام لطمه می زند.

یکسری اقدامات از جمله تحقیق و تفحص های مختلف از سوی شورای شهر تهران اجرا شده است که هنوز گزارش آن ارائه نشده است، نتیجه این تحقیق و تفحص ها به کجا رسیده است؟

در حال انجام است. اخیرا در جلسه ای که بعد از صحن شورا داشتیم این موضوع بررسی و قرار شد با جدیت پیگیری شود و نتیجه تحقیق و تفحص ها در صحن اعلام شود.

با وجود علاقه مدیریت شهری کنونی به تحقق درآمدهای پایدار باز هم شاهد ادامه همان رویه های گذشته برای کسب درآمد هستیم به طور مثال فروش املاک ارزشمند شهر که شما هم در صحن شورا نسبت به آن تذکر دادید.

واقعیت است که باید تلاشمان در این جهت باشد که دنبال درآمدهای پایدار باشیم منتها تا زمانی که به آن نرسیدیم مسیری که از گذشته بوده است را نمی توانیم کامل مسدود کنیم و چاره ای نداریم. در حقیقت همکاری سایر نهادها از جمله دولت و مجلس را هم می طلبد. خیلی از عوارضی که می گیریم مصوبه مجلس است و موقعی که مجلس از سهم شهرداری ها کم می کند چاره ای نداریم و نمی توان شهر را اداره نکرد. هزینه های اجتناب ناپذیری وجود دارد که باید انجام شود. اینها مسائل و مسائلی است که با آن روبرو هستیم. دولت واقعا مشکل دارد و خیلی جاها باید تعهدات خود را در مقابل شهرداری بپردازد اما منابع لازم را ندارد که بپردازد و زور شهرداری هم نمی رسد که بگوید طبق قانون 50 درصد هزینه ساخت و ساز مترو را باید دولت بپردازد. مدیریت یکپارچه شهری و درآمدهای ثابت و پایدار، دو لایحه است که علی رغم اینکه جلسات بسیار زیادی در دولت گذاشته شده است اما به دلیل بخشی نگری در دولت و دیدگاهی که در مجلس وجود داشته است هیچ کدام هنوز به نتیجه نرسیده است و اینها کاری نیست که شورا بتواند تصویب کند چون باید در مجلس تصویب شود. اگر درآمدهای ثابت و پایدار آنگونه که در لایحه آمده است در اختیار شهرداری ها قرار بگیرد، شهرداری ها به جای اینکه بخواهند از طرق دیگر عوارض دریافت کنند، از همان درآمدهای ثابت و پایدار استفاده می کنند اما تا زمانی که این لایحه به نتیجه نرسیده است، متاسفانه چاره ای نداریم.

سال های دوم و سوم شورا، اعضای شورا به دولت نامه نگاری هایی داشتند و حتی برخی اعضای شورا هم با آقای روحانی مکاتبه می کردند، آیا این نامه نگاری ها به پاسخی هم رسید؟

نمی توان گفت که تا به امروز اصلا نتیجه عملی نداشته است. در برخی حوزه ها یکسری تهاترها -نه اینکه پولی به شهرداری داده شود- با بدهی هایی که شهرداری تهران با برخی نهادهای دولتی و بانک ها داشته اجرا شده است، اما تعهداتی که دولت در حوزه قطار شهری و حوزه حمل و نقل باید می داشت هنوز به نتیجه عملی نرسیده است.

با توجه به اینکه لایحه بهره برداری از املاک شهرداری به فصل های پایانی رسیده است و از آنجا که سازمان بازرسی نسبت به بررسی این موضوع حساسیت داشته است، قوه قضاییه در این سال ها چقدر همراهی کرده است؟ در خصوص تعامل بین شورا و قوه قضاییه هم توضیح دهید.

سعی کردیم با سیستم قضایی با تعامل مثبت مسائل را پیش ببریم کما اینکه بیشترین دعاوی که علیه شهرداری مطرح می شود در دیوان عدالت اداری است. در دیداری که با رئیس دیوان داشتیم پیشنهاد دادم در جلسه مشترکی هر ازچند گاهی تشکیل می شود در خصوص مسائل و اختلافاتی که وجود دارد سعی کنیم به جمع بندی برسیم که در حقیقت مصلحت شهر دیده شود و شهر متضرر نشود. آنها هم همکاری می کنند ولی بخش مهمی از مسائل در خود مجموعه شهرداری است. به عنوان مثال آمار جامعی از املاکی که در اختیار دیگران است و اینکه به چه عنوان دست ایشان است، هنوز وجود ندارد. ضمن اینکه همکاری های جدی که باید بین مجموعه های مختلف شهرداری وجود داشته باشد، وجود ندارد. چون شورا کار نظارتی دارد و نمی تواند به طور مستقیم ورود کند و سازمان املاک و اداره کل حقوقی، معاونت مالی و مالی، سازمان مشارکت ها در حوزه های مالی و املاک باید تعامل مثبتی با همدیگر داشته باشند تا جاهایی که حق شهر در معرض تضییع است و املاک در اختیار شخصی است که باید پس گرفته شود اقدام شود.

sahandblog.ir: سهندبلاگ، سیستم مدیریت محتوای سهند

gigablog.ir: گیگابلاگ | با سیستم مدیریت محتوای گیگابلاگ همه وبسایت دارن