آلودگی؛ کوه های شمال تهران را غیب کرد - انوار بلاگ

به گزارش ایران، حالا هم هنوز پاییز نیامده کوه های شمال تهران غیب شده اند. آلودگی هوا مانند دیواری ضخیم آنها را پوشانده است. این آلودگی هوا دیگر مانند سال های گذشته مختص تهران نیست و هر ساله با آغاز فصول سرد از شهرهایی مانند اصفهان ، تبریز ، مشهد ، اهواز و شیراز هم خبرهایی نگران نماینده از مقدار بالای آلودگی هوا مخابره می شود. آیا سال جاری هم مانند سال های گذشته با هوایی پر از مازوت و آلاینده روبه رو خواهیم بود؟ آیا از حالا کسی به فکر روزهای پیش رو خواهد بود؟

بهزاد اشجعی کارشناس آلودگی هوا مقدار انتشار آلاینده ها و شرایط جوی را دو شاخص معین نماینده کیفیت هوا می داند. او با مقایسه شرایط سال جاری با سال گذشته پیش بینی می نماید: در مورد عامل اول اتفاق خاصی نیفتاده است. در طول سال گذشته کار خاصی برای کاهش آلودگی هوا انجام نداده ایم، طبیعتاً هم نباید انتظار کاهش انتشار آلاینده ها را نسبت به سال گذشته داشته باشیم، حتی از نظر بنده سال جاری با افزایش انتشار آلاینده ها نسبت به سال گذشته هم روبرو خواهیم بود چرا که تعداد خودروها سال به سال افزایش می یابند و هرسال هم میانگین سنی ناوگان افزایش پیدا می نماید که منجر به افزایش آلایندگی شان می شود.

او عامل مهم دیگر در آلودگی هوا و مقدار انتشار آلاینده ها را با توجه به واکسیناسیون گسترده، کاهش محدودیت های کرونایی می داند که باعث خواهد شد مردم بیشتر از سال گذشته از خانه خارج شوند: پس در مورد عامل اول سال جاری نه تنها کاهش وجود نخواهد داشت بلکه شاهد افزایش مقدار انتشار آلاینده ها نسبت به سال قبل خواهیم بود. بنابراین تنها راه برای بهبود کیفیت هوا نسبت به سال گذشته عامل دوم یعنی شرایط جوی است که هرچقدر ناپایداری های جوی بیشتر شود کیفیت هوا بهتر خواهد بود و در غیراین صورت بحران آلودگی هوا تشدید خواهد شد.

یوسف رشیدی عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است با توسعه فراوری وسیله نقلیه فرایند آلایندگی در کشور تشدید شده است. او معتقد است ما دو مشکل اصلی در این زمینه داریم: بحث اول نظارت روی آلودگی هوا است و مسأله دوم معاینه فنی خودروهاست که مقصود ما را از کنترل مقدار آلاینده بودن تأمین نمی نماید. رشیدی از گره خوردن مسأله اسقاط خودرو با واردات خودرو می گوید که باعث شده بعد از منع واردات خودرو وسایل نقلیه کمی از رده خارج و اسقاط شوند: حالا 5 سال است که خودروی فرسوده از رده خارج نشده و این یکی از دلایل آلودگی در شهرهای ما است. باید این را هم نظر داشت که در تهران به نسبت شهرستان ها اتومبیل های مدل بالاتر بیشتری وجود دارد. او مازوت سوزی در انبارهای صنایع مانند نیروگاه ها را علت دیگر آلودگی می داند و با کنایه می گوید: با این اوضاع اگر هوای پاک داشته باشیم عجیب است. جدا از این کارخانه ها و وسایل نقلیه که همواره از آنها می گوییم ما موتورسیکلت ها را داریم که هیچ نظارتی روی آلایندگی آنها وجود ندارد. رشیدی از نقش معین نماینده اقتصاد سالم در ایجاد یک محیط زیست پاک می گوید. از نظر او بحث های زیست محیطی تابعی از اقتصاد هستند، می توان گفت محیط زیست یکی از اولین قربانیان یک اقتصاد ضعیف است.

اشجعی هم علت توسعه آلودگی در شهرهای مختلف را فرسودگی خودروها می داند. او توسعه شهرها، افزایش سال به سال تعداد خودروها را در کنار خودروهای فرسوده ای که از رده خارج نمی شوند، بعلاوه سایر منابع انتشار آلاینده را که هر سال افزایش پیدا می نمایند باعث این اتفاقات می داند و می گوید: این مسائل در کنار هم باعث می شوند که هرسال شهرهای نوتری به فهرست شهرهای آلوده اضافه شود و شهرهای بزرگتر هم هر سال آلوده تر شوند.

بهزاد اشجعی با اشاره به آنالیز های اجرا شده می گوید که حدود 80 تا 90 درصد احکام قانون هوای پاک یا اصلاً اجرا نشده است یا بصورت ناقص اجرا شده اند: چند عامل در اجرا نشدن این احکام نقش دارند که مهم ترین آنها عبارتند از: کمبود یا عدم تخصیص منابع اقتصادی، در اولویت نبودن مسأله آلودگی هوا برای مجریان، اختلافات بین دستگاهی، تفاسیر شخصی و سلیقه ای بعضی از مجریان از مفاد قانون، عدم اختصاص امکانات و اختیارات متناسب برای ناظر قانون. او این عوامل را مسبب بروز این شرایط وخیم هر ساله می داند.

با توجه به اینکه عوامل آلودگی هوا تعیین هستند اولین راه برای مبارزه با آن شناخت منبع آلاینده و سهم انتشار آلاینده هاست که می تواند شهر به شهر متفاوت باشد و احتیاج به مطالعه جداگانه دارد. اما آنطور که اشجعی می گوید این مطالعات در تهران 3 بار انجام گرفته و منابع و سهم شان در آلودگی هوا شناسایی شده اند. براساس آخرین به روزرسانی سیاهه انتشار آلودگی هوای شهر تهران، بیشترین مقدار انتشار ذرات معلق به اسم آلاینده معیار آلودگی هوا در زمستان : خودروهای دیزلی هستند که روی هم رفته 34 درصد سهم دارند. بعد از آنها صنایع هستند با سهم 17 درصدی، سپس خودروهای سواری 14 درصد، نیروگاه ها 13 درصد، موتورسیکلت ها 10 درصد و بعلاوه سایر منابع. خوشبختانه برخلاف عملکردمان در اجرای راهکارهای کاهش آلودگی هوا، در بخش شناخت مسأله آلودگی هوا عملکرد خوبی داشته ایم.

زنگ های هشدار به صدا درآمده است. همین چند هفته پیش علیرضا محبوب فر کارشناس حوزه سلامت و بحران های محیطی از پاک نبودن حتی یک روز هوای تابستان در تهران و بسیاری از شهرها گفت. هرچند آلاینده های هوای تابستان با زمستان متفاوت هستند. او در ادامه تغییرات اقلیمی و خشک شدن تالاب ها و از بین رفتن جنگل ها را علت از دست رفتن رطوبت هوا و پیامد آن را کم بارشی و ایجاد خشکسالی بیشتر اسم کرد؛ مسأله مهمی برای کشور ما که همواره چشم انتظار بارش باران و برف برای پاک شدن هواست.

همه می دانیم که آلودگی هوا چیزی نیست که با اقدامات دو سه ماهه حل بشود و برای درمان این معضل احتیاج به سال ها کوشش و اجرای منظم و پیوسته راهکارهای معین شده داریم. بهزاد اشجعی با ابراز امیدواری از اینکه این مسأله مهم جزو اولویت های دولت نو باشد می گوید: راهکارها تعیین اند، فقط باید اراده مسئولان برای اجرای آنها وجود داشته باشد. امیدواریم آلودگی هوا جزو اولویت های بالای دولت نو قرار گیرد و منابع لازم هم برای اجرای قوانین و مصوبات تخصیص داده شود. بعلاوه از همه مهم تر، دولت نو اختیارات و امکانات سازمان حفاظت محیط زیست را به اسم ناظر اجرای قانون هوای پاک افزایش دهد. طبیعتاً اجرای این قانون یک سازمان محیط زیست قوی و قدر احتیاج دارد و در غیر این صورت همبستگی در اجرای قانون وجود نخواهد داشت.