آشنایی با معروف ترین تابلو های استاد محمود فرشچیان - انوار بلاگ

محمود فرشچیان در چهارم بهمن ماه سال 1308 در اصفهان متولد شد. نام خانوادگی او به پیشه پدرش برمی شود که کننده فرش اصفهان بود. پدرش پس از پی بردن به استعداد هنری محمود، او را نزد استاد میرزا آقا امامی و بهادری فرستاد و او نخستین آموزه های هنری اش را نزد این اساتید گذراند و سپس وارد مدرسه هنر های زیبای اصفهان شد.

فرشچیان برای تکمیل تحقیقات خود در زمینه هنر به اروپا سفر کرد و روز های زیادی را در موزه های مختلف به مطالعه و تحقیق سپری کرد و برای ادامه فعالیت هنری اش به ایران برگشت. از فعالیت های او می توان به حضور در اداره کل هنر های زیبای تهران و تدریس در دانشکده هنر های زیبای دانشگاه تهران اشاره کرد.

تابلو های فرشچیان نمونه ای از نقاشی ایرانی به همراه تکنیک های جدید است. او در کارهایش از ادبیات و شعر استفاده فراوان کرد و از مضامین مذهبی و شخصیت های تاریخی برای نقاشی هایش بهره گرفت و آن ها را به تصویر کشید. طرح های او سرشار از خلاقیت، نقوش محرک، خلقت فضای های گرد، خطوط نرم و قدرتمند و رنگ های مواج است.

تابلوی عصر عاشورا

شاید بتوان گفت معروف ترین تابلویی که فرشچیان را با آن می شناسند، تابلوی عصر عاشورا است. این تابلو معروف ترین تابلویی است که در رابطه با واقعه عاشورا به تصویر کشیده شده است. موضوع این تابلو بازگشت اسب بی سوار امام حسین (ع) به سوی خیمه گاه در عصر عاشوراست.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان هنری عناصر این تابلو به حدی ماهرانه و در ارتباط نزدیک با یکدیگر قرار گرفته اند که از آن اثری زیبا و تاثیرگذار ساخته اند. استفاده از رنگ های تیره در کنار حالت زنان و دخترکان عزادار و اسب امام حسین (ع) تصویری را ساخته که حزن و اندوه واقعه را به خوبی به مخاطب القا می کند.

فرشچیان درباره این تابلو گفته است: در میان آثارم علاقه ام بیشتر به آثاری است که مردمم آن را دوست داشته باشند. اما از میان آثارم تابلوی عصر عاشورا را بسیار دوست دارم و این به دلیل دلبستگی ام به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و واقعه روز عاشوراست که همیشه مرا تحت تاثیر قرار داده است. اگر بخواهم آن را بار دیگر نیز به تصویر بکشم به همین شکل آن را خواهم کشید.

فرشچیان این تابلو را در سال 1369 به موزه آستان قدس رضوی اهدا کرد.

تابلوی شمس و مولانا

از معروف ترین کار های محمود فرشچیان تابلوی شمس و مولانا است. این تابلو در تابستان سال 1386 رونمایی شد. فرشچیان درباره این تابلو می گوید: در خلق این تابلو از شعر از دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست الهام گرفتم و سعی کردم در آن رنگ هایی را به کار ببرم که حالت روحانی و جذبه و کشش مولوی نسبت به شمس را به خوبی نشان بدهد.

در این تابلو سر شمس در میان نقوش منحنی مختلفی به تصویر کشیده شده که هم خورشید را تداعی می کند و هم نشان دهنده این است که سر شمس در بر گرفته همه دنیا است. مولانا نیز روی کره زمین نقش شده که شمس آن را نگه داشته، به گونه ای که تمام دنیا زیر پای افکار مولوی است.

به گفته خود فرشچیان تابلوی شمس و مولانا، پاسخی به حرکت کشور هایی است که مفاخر ایران را به خود منتسب کرده اند.

او در مراسم رونمایی از تابلو گفته بود: در برخی از کتاب ها مولانا را با کلاه درویشان ترکیه نقاشی می کنند، در حالی که مولانا، شاعری ایرانی است و من برای مقابله با این تحریف، تابلوی شمس و مولانا را کشیده ام.

تابلوی ضامن آهو

پیش از خلق تابلوی ضامن آهو، مدتی دست راست فرشچیان حالت فلجی پیدا کرده بود، به طوری که نمی توانست انگشتانش را حرکت بدهد.

او خود در این باره می گوید: پزشکان حاذق و پرآوازه هم تشخیص دادند که به مرور زمان و فشار زیاد عصب های دستم به شدت آسیب دیده و به راحتی قابل ترمیم نیست و تاکید کردند هرگز نباید قلم به دست بگیرم و نقاشی کنم. دلم خیلی شکست که دیگر توان خلق اثر و نقاشی را ندارم، تا اینکه به ذهنم رسید از امام رئوف، حضرت رضا (ع)، درخواست کنم کمکم کنند تا این بیماری علاج شود و همان لحظه نذر کردم که اگر دستم بهبود یافت، ماجرای شفاعت و ضمانت آهو را به تصویر بکشم.

در این تابلو همه خطوط و نقوش تابلو و عناصر آن متوجه امام رضا (ع) است که در سمت راست بالای تابلو در هاله ای از نور قرار گرفته است. این اثر هم اکنون در موزه استاد فرشچیان نگه داری می شود و از پرمخاطب ترین آثار این هنرمند است.

قسمت دوم تابلوی ضامن آهو

در تیر ماه سال 89 بخش دوم این تابلو در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد رونمایی شد. این تابلو، قسمت دوم اثر ضامن آهو است که کشیدن آن حدود یک سال و چهار ماه زمان برد و استاد آن را به موزه آستان قدس رضوی هدیه داد. تابلوی ضامن آهو 2 چند آهو را نشان می دهد که از ترس شکارچی به دامان امام رضا (ع) پناه آورده اند و شکارچی با دیدن این صحنه و عظمت آن حضرت، کمان خود را می شکند و از شکار آن ها منصرف می شود.

تابلوی یتیم نوازی امام علی (ع)

فرشچیان در به تصویر کشیدن انسان های مهم و تاثیرگذار، بخشی از ویژگی های شخصیتی آن ها را در نظر گرفته و آن را پررنگ کرده است. فرشچیان در تابلوی یتیم نوازی امام علی (ع) با نام اصلی پناه، مهربانی و یتیم نوازی امام را سوژه اصلی کار قرار داده است.

او این تابلو را در سال 1356 خلق کرد. تکنیک اثر آبرنگ (آکریلیک روی مقوای بدون اسید) است. فرشچیان آن را در سال 1371 وقف کرد و به موزه آستان قدس رضوی سپرد.

تابلوی پنجمین روز آفرینش

تابلوی پنجمین روز آفرینش از دیگر تابلو های اهدا شده به موزه آستان قدس است که در سال 1352 خلق شد. این تابلو که به سبک نگارگری است، با تکنیک اکریلیک روی مقوای بدون اسید خلق شده و در سال 69 اهدا شده است. روز پنجم آفرینش، روز آفریده شده حیوانات است و فرشچیان این روز را با گردش دوار پرواز پرندگان واقعی و خیالی در آسمان ابری و ماهیان شناور در تلاطم آب به تصویر کشیده است.