ناشر یا کتاب فروش؟ مسأله این است، تاثیر فروش های مجازی ناشران بر کسب و کار کتاب فروشی ها - انوار بلاگ

ناشر، توزیع کننده و کتاب فروش، سه گانه ای هستند که در کنار هم می توانند کتاب را به دست مخاطب برسانند و اگر هر کدام از حلقه های این زنجیره با مشکل روبرو شود، بر دیگر حلقه ها تاثیر منفی می گذارد. همچنین اگر اقدامی موجب سود یکی از حلقه ها باشد، دیگر بخش ها هم منتفع می شوند.

در چنین شرایطی چرا برخی از ناشران، همزمان با پاییزه کتاب، اقدام به فروش با تخفیف کتاب در سایت انتشاراتشان می کنند؟ فرهاد تیمورزاده، مدیر انتشارات تیمورزاده دراین باره به خبرنگار ایبنا گفت: به نظرم کتاب فروش ها با تصور ایجاد محدودیت برای ناشران، نمی توانند پیروز شوند. تا زمانی که خودشان مسائلشان را درونی حل نکنند، با شکایت از اینکه چرا ناشر این اقدام را انجام می دهد، یا چرا خریدار به ناشر مراجعه می کند، کاری نمی توانند از پیش ببرند. آن ها باید فکرهای بهتری بکنند.

این ناشر درباره اقداماتی که کتاب فروش ها می توانند برای افزایش فروش داشته باشند، توضیح داد: کتاب فروش ها باید ارتباط با مخاطبان و مشتریان خود را تقویت کنند. در این روزها کارکردن با روش های سنتی نمی تواند پاسخگو باشد. باید سیاست های ایجابی، جای سیاست های سلبی را بگیرد. کتاب فروشان جای اینکه از ناشر شکایت کنند یا او را از کاری بازدارند، باید فکر کنند که چه حرکتی باید انجام دهند تا مخاطب آن ها یعنی مردم، در شرایط همه گیری از خانه خارج نشوند و کتاب بخرند. کتاب فروش باید از فضای مجازی برای رسیدن به اهداف خودش استفاده کند و فناوری را به خدمت بگیرد.

تیمورزاده با تاکید بر اینکه می توان به فروش کتاب در سایت، از دیگاه ناشر توجه کرد، توضیح داد: ناشر با ارائه کتاب هایش در سایت، مخاطب را محدود به مراجعه به کتاب فروشی نمی کند. هرچند برخی از افراد دوست دارند کتاب را در دست بگیرند و آن را ورق بزنند. باید برای این افراد هم فضای مناسب در کتاب فروشی مهیا شود.

ناشر جز ارائه تخفیف چه راه حلی برای جذب مخاطب دارد؟

مسعود درودی، مدیر کتاب فروشی دانشمند سنندج در گفت وگو با خبرنگار ایبنا با تاکید بر اینکه کتاب فروش ها همه راهی را برای ارائه و فروش کتاب امتحان کردند و از کلیه امکانات فضای مجازی استفاده می کنند، گفت: کتاب فروشان با استفاده از اپلیکیشن های مختلف کتاب را معرفی و عرضه می کنند. ناشران مگر چه راه حل نوینی در نظر گرفتند؟ اگر تخفیف ممنوع شود، چه اقدامی می توانند برای جذب مخاطب داشته باشند. ناشران، با نادیده گرفتن موزع و کتاب فروش می تواند تخفیف بدهد. زیرا 30 تا 50 درصد از قیمت پشت جلد کتاب، هزینه توزیع و کتاب فروشی است.

این کتاب فروش اظهار کرد: فروش با تخفیف در کوتاه مدت برای ناشران مجذوب کننده است، زیرا سود بیشتری می کنند، اما در این سیستم فقط کتاب های پرفروش و کتاب هایی که مردم می شناسند فروش می رود.

به گفته او، در این شرایط ممکن است کتاب فروش نابود نشود، اما کار کتاب فروش به جایی می رسد که فقط کتاب های پرفروش ناشر را می خرد و ریسک نمی کند که کتاب های ناشناخته ناشر را وارد کتاب فروشی اش کند، زیرا فروش ندارد.

تولیدکنندگان چاره ای جز فروش در سایت ندارند

به گفته تیمورزاده بسیاری از کتاب های ناشران در کتاب فروشی ها فروخته نمی شود و شاید به همین دلیل تولیدکنندگان چاره ای جز ارائه کتاب هاشان در سایت نداشته باشند. او ادامه داد: البته گاهی کتاب فروشان جناحی عمل می کنند و کتاب های ناشرانی را که همسوی فکر خودشان است، تهیه و تبلیغ می کنند، اما کتاب های برخی از ناشرها را نمی خرند. در این شرایط، ناشران باید چه کاری انجام بدهند؟ ناشران کتاب تولید کردند و باید بتوانند آن را به فروش برسانند. در این راه از همه ابزارها استفاده می کنند و یکی از ابزارها، فروش اینترنتی است.

تیمورزاده درباره ارائه تخفیف همزمان با هفته کتاب و تاثیر این اقدام ناشرها بر فروش کتاب فروشان در پاییزه، گفت: این اقدام به این دلیل که ناشر تخصصی هستیم، بر دیگر کتاب فروشی ها تاثیری نخواهدداشت. از ابتدا کتاب هایمان را توزیع کردیم و فروختیم. با اینکه کتاب فروشان محدودی در حوزه پزشکی فعالیت می کنند، کتاب ها را با وجود درخواست مخاطب سفارش نمی دادند و مجبور بودیم راه هایی برای ایجاد ارتباط مستقیم با مخاطب پیدا کنیم.

او اضافه کرد: هفته کتاب ویژگی خاصی برای ناشران تخصصی ندارد، مخاطب ها کتاب هایمان را به عنوان کتاب درسی تهیه می کنند به همین دلیل هفته کتاب و زمان های دیگر برایشان فرق نمی کند. حتی من از اینکه در سایت تخفیف ارائه می شود اطلاع نداشتم. به صورت کلی سعی می کنیم در هر فصل کاری کنیم تا جلب توجه مخاطب شود، البته به طور کلی تخفیف های خود را کاهش دادیم.

ناشران نگاه کوتاه مدت دارند

درودی، اقدام ناشران در زمینه فروش مستقیم به شکل مجازی را محدود به هفته کتاب ندانست. او می گوید؛ ناشران با بررسی تقویم بین المللی حتی برای مناسبت هایی مانند هالوین هم تخفیف درنظر می گیرند. این کتاب فروش در این باره گفت: کتاب فروشان هرچقدر برای جلوگیری از این فرایند تلاش کردند، اتفاقی نیفتاد و کسی به مطالبات آن ها توجه نکرد. این درحالی است که ناشر به این دلیل کتاب را در سایت با تخفیف می فروشد که به چرخه نشر، در کوتاه مدت نگاه می کند. ناشران با این کار، به ویترین کتاب صدمه می زنند و در نهایت کل صنعت نشر تحت تاثیر قرار می گیرد.

درودی با اشاره به کتاب فروشی هایی که یکی بعد از دیگری بسته می شوند، بیان نمود: هر روز یک کتاب فروشی جمع می کند. همچنین همکارهایی در آستانه تعطیلی هستند. البته که شرایط اقتصادی کشور خراب است، اما افرادی که مخاطب کتاب هستند با مشاهده تخفیف به سمت آن جذب می شوند. نمی توانیم به مشتری خرده بگیریم که چرا کتاب را با تخفیف تهیه می کند.

فروش کتاب در سایت ناشران مغایرتی با شعار هفته کتاب ندارد

تیمورزاده با اشاره به شعار بیست وهفتمین هفته کتاب حال خوش خواندن و یادآوری شعار این دوره بیان نمود: شعار این دوره هفته کتاب جای خالی را با کتاب خوب پر کنیم است. آیا این شعار با خرید کتاب از طریق فضای مجازی و از خود ناشر محقق نمی شود؟ محقق می شود؛ پس چه کاری باید انجام داد؟ شاید اگر بخواهد بیشتر به کتاب فروشی ها توجه شود، در مقطعی خوب است که شعارها مبتنی بر حضور در کتاب فروشی باشد.

او ادامه داد: اینکه منتظر باشیم وزارت فرهنگ و ارشاد برای بهبود شرایط ناشر یا کتاب فروش برنامه ریزی کند، انتظار بی جایی است. ناشر، ابزار تولید و کتاب فروش ابزار عرضه کتاب خوب است. سیاست هایی گذاشته شده است، تا مردم بتوانند کتاب را در محله و کنار خانه خود ببینند. ساختار شهری ایران پیامی به مردم مخابره می کند، پیام ساختاری شهر ما این است که شما کتاب نیاز ندارید؛ بلکه به فست فود، موبایل، میوه، خشکشویی و ... نیاز دارید. اگر ساختار شهری پیامی غیر از این داشت باید مردم کتاب فروشی را در کنار خود می دیدند.

اگر کتاب فروشی نباشد، ناشران فراموش می شوند

به گفته درودی نگاه کوتاه مدتی که ناشر به فروش کتاب دارد، موجب همه این مسائل شده است؛ زیرا ناشر تنها می خواهد این روزها را پشت سر بگذارد. درودی ادامه داد: برای مثال ناشر کتابش را با تخفیف می فروشد تا بتواند کاغد تهیه کند. بخشی از این اقدامات قابل درک است، اما نتیجه نهایی این است که خودشان ضرر می کنند، اگر کتاب فروش، کتاب های هر ناشری را نداشته باشد و مردم نتوانند آن ها را از نزدیک ببینند، به مرور زمان کسی آن ناشر را نمی شناسد تا بعد از آن به سایتش برود و از او خرید کند.

او اضافه کرد: فروش کتاب اگر به سایت ناشر محدود باشد، حتی اگر 80 درصد تخفیف هم در نظر گرفته شود، کسی با دیدن عکس کتاب آن را نمی خرد. ناشر می تواند کتاب های شناخته شده خود را که پرفروش است در سایتش بفروشد؛ اما کتاب هایی را که کمتر شناخته شده است، چگونه می خواهد بفروشد؟ مردم فقط کتاب هایی را می خرند که از آن تجربه مستقیم و غیرمستقیم داشته باشند.

رقابت ناعادلانه میان کتاب فروش و ناشر

درودی درباره اینکه کتاب فروش ها نمی توانند تمام کتاب های ناشرها را در فروشگاه عرضه کنند، توضیح داد: کتاب فروشی در شهرستان دور افتاده نمی تواند همه کتاب های ناشر را داشته باشد، نمی گوییم که ناشر سایت فروش نداشته باشند، بلکه تاکید بر توقف فروش با تخفیف داریم. اگر فرد دنبال کتاب تخصصی است که کتاب فروش ندارد، حتی اگر در سایت تخفیف هم وجود نداشته باشد، آن کتاب را می خرد.

او ادامه داد: اساس تخفیف این است که از آن فروشنده که تخفیف نمی دهد، خرید نکنید. این مساله برای همه کالاها به صورت یکسان مطرح است. ناشر می گوید از کتاب فروش نخرید و از من بخرید. حتی این رقابت میان ناشران نیست، تعداد خیلی کم کتاب هایی هستند که چند ناشر به صورت مشترک داشته باشند، شاید 10 درصد کتاب ها اینگونه باشند. این رقابت ناعادلانه میان ناشر و کتاب فروش است.