ویتوریو دسیکا؛ بازیگری مشهور و کارگردانی توانا - انوار بلاگ

دسیکا فعالیت در زمینه سینما را از سال 1910 و زمانی که تنها 9 سال داشت با بازیگری شروع کرد و این فعالیت تا سال 1974 با بازی در فیلم سینمایی ما همدیگر را خیلی دوست داشتیم ساخته اتوره اسکولا ادامه یافت. این فیلم در سال 1975 بر پرده سینما های ایتالیا رفت و با استقبال قابل توجه مخاطبین روبرو شد. از جمله ویژگی هایی بازی دسیکا توجه به مسائل حرفه ای، خوشرویی و نوعی خودشیفتگی ذاتی این هنرمند است که همیشه در نقش های مختلفی که ایفا می کرد به خوبی دیده می شد و جزو ویژگی های اصلی بازی او عایدیه بود.

پیشگام در کمدی و عاشقانه

دسیکا در سال 1932 با بازی در فیلم سینمایی مرد ها چه رذل هایی ساخته کامرینی به عنوان بزرگترین ستاره فیلم های کمدی و عاشقانه ایتالیایی معرفی گردید. وی که در امر خوانندگی هم فعالیت می کرد و به موسیقی علاقه زیادی داشت در بیشتر فیلم هایی که بازی می کرد از این ویژگی خود بهره می برد. از این جهت به چارمیو معروفیت یافت. این عنوان به هنرمندانی در ایتالیا اطلاق می شد که در زمینه کاری خود از نوعی مجذوب نمایندهیت و توانایی بالای هنری برخوردار باشند. دسیکا در کار خود - چه در عرصه بازیگری و چه در زمینه کارگردانی - با خلق موقعیت های مجذوب نماینده برخوردار از جنبه های زیبایی شناسانه در کنار ایجاد حس همذات پنداری مخاطب در جلب نظر بیننده بسیار پیروز عمل کرد.

دسیکا فعالیت در زمینه کارگردانی را از سال 1940 شروع کرد. فیلم هایی که وی ساخت را به چهار دوره کاری تقسیم بندی می نمایند. در دوره نخست فعالیت این کارگردان که بین سال های 1940 تا 1944 را دربر می گیرد شش فیلم به وسیله وی ساخته شد. بیشتر آثار این دوره به فراوری فیلم هایی مربوط می شود که در ژانر واقعگرا جای می گیرند و هنوز شخصیت خلاق هنرمند به کامل بروز نیافته است.

البته فیلم سینمایی بچه ها نگاهمان می نمایند که در سال 1943 ساخته شد، نخستین گام دسیکا برای ورود به عرصه نئورئالیسم محسوب می شود که توجه سینماگران ایتالیایی به این ژانر موجب شد تا سینمای ایتالیا در صدر سینمای دنیا آن دوره قرار بگیرد. بعلاوه این فیلم نخستین تجربه همکاری دسیکا با چزاره زاواتینی به عنوان فیلمنامه نویس است که در بیشتر آثار بعدی او نیز این همکاری ادامه یافت.

نئورئالیسم در سینما

اصطلاح نئورئالیسم از دهه 30 میلادی و از ادبیات و هنر های تجسمی می آید. به نظر می رسد ماریو سراندبی، تدوینگر شناخته شده سینمای ایتالیا برای نخستین بار این اصطلاح را در هنگام تماشای فیلم وسوسه به سال 1943 به کار برده است و پس از آن در میان سینماگران ایتالیایی باب شد. به عقیده صاحب نظران سینمایی، نئورئالیسم بیش از آنکه مکتب یا جریان هنری باشد بخشی از گرایش کلی هنرمندان مکتب واقع گرا به روایت نوین سینمایی و بیان مسایل و موضوع های روز جامعه است. گرایشی که راهی نو برای ارایه واقعیت های جامعه ایتالیای جنگ زده و نهضت مقاومت به وجود می آورد.

از این دیدگاه نئورئالیسم نه تنها با مسایل عمومی جامعه دوره خود به صورت مستقیم، رو در رو و بدون واسطه روبرو می شد، بلکه برای ارایه راه حلی در برون رفت از مسائل نیز کوشش می کرد. به عبارت دیگر، این شیوه بیان سینمایی علاوه بر اینکه آینه تمام نمای مسایل و مسائل جامعه خود بود، در پی راه هایی می گشت تا بتواند میان واقعیت های موجود و آرمان ها و احتیاج های فردی و اجتماعی مردم نیز پیوندی منطقی برقرار سازد.

دسیکا که از پدید آورندگان سینمای نئورئالیسیم محسوب می شود و همزمان با روبرتو روسیلینی به عنوان برجسته ترین کارگردان این جنبش فعالیت خود در این عرصه را شروع نموده بود، در دومین دوره فعالیت سینمایی خود که بین سال های 1946 تا 1952 را دربر می گیرد به ساخت فیلم های سینمایی واکسی، دزدان دوچرخه، معجزه در میلان و اومبرتو دی اقدام کرد که در این میان دزدان دوچرخه مشهورترین و در عین حال دنیای ترین اثر او محسوب می شود.

این فیلم که در سال 1948 ساخته شد، داستان زندگی مردی متاهل را بیان می نماید که در دوران رکود شدید مالی ایتالیا و فقر عمومی جامعه، اقدام به خرید یک دوچرخه و کار برای معاش خانواده می نماید. اما پس از مدتی دوچرخه اش را می دزدند. این مرد همراه با پسر نوجوانش در پی دوچرخه می شود و تا خاتمه داستان هم پیروز به پیدا کردن آن نمی شود.

سابقه دسیکا در عرصه بازیگری موجب شد در بیشتر آثار نئورئالیستی خود در استفاده از عوامل هنری سازنده فیلم بسیار خوب عمل کند و به ایجاد نوعی توازن میان بازیگردانی و کارگردانی هنری دست یابد. بعلاوه او به استفاده از بازیگران غیر حرفه ای در کار خود روی آورد و از این عنصر به میزان ای خوب استفاده کرد که پس از آن به عنوان یک الگو و شیوه فیلمسازی مورد استفاده بسیاری از کارگردان های دنیا نهاده شد.

آثار درخشان

به همان میزان که دسیکا از فیلمسازان شروعگر جنبش نئورئالیسم در سینمای ایتالیا به شمار می رود، این ژانر با فیلمی از وی با عنوان اومبرتو دی که در سال 1952 ساخته شد، به خاتمه راه رسید. از این زمان به بعد سومین دوره فیلمسازی دسیکا شروع می شود. در این دوره وی به سمت فراوری فیلم های ملودرام روی آورد. آثار بین سال های 1953 تا 1956 که 11 فیلم را در بر می گیرد، معرف سومین دوره فعالیت این کارگردان است. از جمله آثار پیروز این دوره فیلمسازی وی طلای ناپل ساخته شده در سال 1954 و دو زن به سال 1960 است که سوفیا لورن بازیگر اصلی فیلم به خاطر بازی در این اثر جایزه اسکار را از آن خود کرد.

چهارمین دوره فیلمسازی دسیکا را دوره زوال می نامند. در بین سال های 1966 تا 1974 این کارگردان به فراوری 10 فیلم سینمایی با تم عاشقانه و رویکرد اجتماعی اقدام می نماید که این نوع آثار بیشتر به سینمای تجاری ایتالیا گرایش دارند. این فیلمساز به خاطر کارگردانی فیلم باغ مینزی کنتی نیس در سال 1971 جایزه اسکار برترین فیلم خارجی را به دست آورد.

دسیکا با آنکه در آثار خود با بورژوازی به شدت مخالفت می کرد و همیشه به طبقه کارگر و کم عایدی جامعه توجه ویژه نشان می داد و فیلم هایی که در ژانر نئورئالیسم ساخت مهمترین موید این مطلب است، اما در بسیاری از آثار خود نوعی ظرافت و دقت بوژوازی را به کار می گرفت. این دقت و ظرافت وسواس گونه برایش حساسیت هایی به وجود آورد که در خاتمه عمر او دچار افسردگی و ترس از تنهایی کرد. دسیکا در سال 1974 در اوج معروفیت چشم از دنیا فروبست.

پ