فراسوی OLED؛ چه آینده ای در انتظار نمایشگرهای موبایل است؟ - انوار بلاگ

آیا فناوری های microLED یا mini-LED در بین گوشی ها فراگیر می شوند؟

اولین نمایشگرهای microLED در سال 2018 ظاهر شدند و از آن موقع منتظر استفاده از این تکنولوژی برای نمایشگرهای موبایل هستیم. نمایشگرهای microLED از میلیون ها LED ریز در حد میکرومتر تشکیل شده اند. مانند پنل های اولد، در این نمایشگرها هم هرکدام از این LED ها می توانند به طور جداگانه خاموش و روشن شوند و همین رویکرد به معنای ارائه رنگ سیاه عمیق است. از بین دیگر مزایای این تکنولوژی می توانیم به مواردی مانند روشنایی بالاتر، تراکم پیکسلی بالا، مصرف انرژی کمتر و کاهش احتمال خرابی اشاره کنیم.

با وجود اینکه حدود 4 سال از عرضه این نوع نمایشگرها می گذرد، اما هنوز شرکت ها نتوانسته اند هزینه های فراوری آن را برای استفاده گسترده به طور قابل توجهی کاهش دهند. روی هم رفته ساخت نمایشگرهای microLED به هیچ عنوان کار راحتی نیست زیرا میلیون های LED میکروسکوپی باید کنار یکدیگر قرار بگیرند و بین آن ارتباط برقرار شود. از طرف دیگر، مزایای این فناوری برای نمایشگرهای موبایل ارزش این هزینه های هنگفت را ندارد. به همین دلیل شرکت هایی مانند اپل قصد دارند از این فناوری ابتدا در گجت های واقعیت افزوده و مجازی و بعلاوه گجت های پوشیدنی استفاده نمایند.

حالا که microLED در آینده نزدیک برای گوشی ها مورد استفاده قرار نمی گیرد، در خصوص فناوری mini-LED چه می توان گفت؟ نمایشگرهای mini-ED اساساً همان نمایشگرهای LCD هستند ولی برای نور پس زمینه از فناوری متفاوتی استفاده می شود. به علت همین تفاوت، نسبت به نمایشگرهای LCD معمولی می توانند کنتراست و روشنایی بیشتری ارائه دهند و ضمناً فراوری آن ها ارزان تر تمام می شود. متأسفانه هنوز نمایشگرهای mini-LED به طور گسترده مورد استفاده شرکت ها قرار نگرفته اند. در حال حاضر مدل های تازه مک بوک پرو و یک مدل آیپد پرو تنها گجت های مهمی هستند که از این فناوری بهره می برند. با وجود اینکه در سال 2018 شایعاتی مبنی بر بهره گیری گوشی های شیائومی و هواوی از این فناوری مطرح شد، اما این شایعات هیچ وقت به واقعیت تبدیل نشدند.

به نظر می رسد خطوط فراوری نمایشگرهای OLED به حدی از بلوغ رسیده اند که حداقل برای نمایشگرهای کوچک، کنار گذاشتن آن ها برای بهره گیری از فناوری های تازهتر چندان صرفه مالی ندارد. به نظر می رسد حتی اپل هم نمی خواهد برای نسل های بعدی آیپد از mini-LED استفاده کند و بر اساس گزارش های تازه، تا چند سال دیگر مدل های مختلف آیپد با پنل های OLED راهی بازار می شوند.

نمایشگرهای QD-OLED چقدر شانس موفقیت دارند؟

سامسونگ در نمایشگاه CES 2022 از تکنولوژی کوانتوم دات اولد (یا QD-OLED) رونمایی کرد. به زبان ساده، تلویزیون های QD-OLED رنگ سیاه عمیق نمایشگرهای اولد را با ایجاد طیف وسیعی از رنگ ها در فناوری کوانتوم دات را ترکیب می نمایند. این فناوری می تواند بستر مناسبی برای فضاهای رنگی وسیع تر مانند Rec. 2020 باشد و از طرف دیگر از نظر حداکثر روشنایی نسبت به پنل های OLED حرف بیشتری برای گفتن دارد.

با این حال، مزایای این فناوری لزوماً برای نمایشگرهای موبایل مثمر ثمر واقع نمی شود. اکثریت قریب به اتفاق تلویزیون های اولد موجود در بازار از پنل های W-OLED شرکت ال جی استفاده می نمایند که این موضوع به خرید پتنت های کداک در سال 2009 برمی شود. این پنل ها برای نمایش رنگ های سبز، قرمز و آبی از نور سفید و فیلترهای رنگی استفاده می نمایند. اما همین فرایند فیلتر کردن نور پس زمینه منجر به از دست رفتن مقداری روشنایی و رنگ ها می شود. ولی نمایشگرهای QD-OLED رنگ ها را بسیار مجذوب کننده تر نشان می دهند و بعلاوه در زمینه مقدار روشنایی هم حرف بیشتری برای گفتن دارند.

از سوی دیگر، پنل های AMOLED سامسونگ که برای نمایشگرهای موبایل استفاده می شوند، معمولا از ساختار PenTile RG-BG مبتنی بر زیرپیکسل های قرمز، آبی و سبز رنگ استفاده می نمایند. در این فناوری هیچ نوع فیلتری استفاده نمی شود و به همین دلیل نسبت به پنل های استفاده شده در تلویزیون ها عملکرد بهتری دارد. اگرچه در آینده نزدیک فناوری QD-OLED با بهبودهای بیشتری روبرو می شود، ولی به نظر می رسد مزایای ارائه شده از طرف آن به مقدار ادعاهای مطرح شده نخواهد بود.

البته ما نمی گوییم که پنل های اولد استفاده شده در گوشی های هوشمند بی نقص هستند. در نمایشگرهای PenTile تعداد زیرپیکسل های سبزرنگ دو برابر زیرپیکسل های به رنگ قرمز و آبی است. به همین دلیل رزولوشن موثر-آن رزولوشنی که چشم ما می بیند- معمولا پایین تر از حدی است که در تبلیغات مطرح می شود. در این زمینه، پنل های QD-OLED با ماتریس یکپارچه برای رنگ های قرمز، آبی و سبز بهتر از نمایشگرهای موبایل عمل می نمایند.

سامسونگ در سال 2013 گفت که علت استفاده از چیدمان زیرپیکسل PenTile به پایین بودن مصرف انرژی زیرپیکسل های سبزرنگ برمی شود. بعلاوه چشم ما نسبت به رنگ سبز حساس تر از قرمز و آبی است و بنابراین در چیدمان PenTile زیرپیکسل های سبز برای رسیدن به حد مشخصی از روشنایی انرژی کمتری را مصرف می نمایند. بعلاوه کاهش مصرف انرژی هم منجر به کاهش احتمال سوختگی پیکسل ها می شود.

به همین دلیل، سامسونگ به این زودی ها پنل های PenTile را برای نمایشگرهای موبایل کنار نمی گذارد. بعلاوه هنوز اطلاعات کافی در خصوص مصرف انرژی و دوام نمایشگرهای QD-OLED منتشر نشده است. در حال حاضر سامسونگ فقط نمایشگرهای بزرگ مبتنی بر فناوری QD-OLED را فراوری نموده و هنوز خبری در خصوص استفاده از این فناوری برای گوشی ها، تبلت ها و لپ تاپ ها منتشر نشده است. طبق گزارش های منتشر شده، بازدهی فراوری این نمایشگرها بسیار پایین و در حدود 30 درصد است. این در حالی است که بازدهی فراوری نمایشگرهای AMOLED در حدود 80 تا 90 درصد قرار گرفته است. به لطف همین بازدهی بالا، سامسونگ توانسته طی سال های گذشته قیمت نمایشگرهای AMOLED خود را پایین بیاورد و آن ها را در اختیار شرکت های مختلفی قرار دهد. اما مانند دیگر فناوری های تازه، احتمالا در آینده نه چندان دور قیمت و بازدهی فراوری نمایشگرهای QD-OLED هم بهتر می شود.

پیشرفت های آهسته ولی پیوسته فناوری OLED

به غیر از فناوری های نوظهور در زمینه نمایشگرها، خوشبختانه پنل های AMOLED فعلی نیز همیشه در حال پیشرفت و بهبود هستند. سامسونگ هر ساله از نمایشگرهای موبایل بهتری استفاده می نماید که نسبت به نسل قبلی خود حرف بیشتری برای گفتن دارند. با این حال این نمایشگرهای بهبود یافته ابتدا برای گوشی های پرچم دار مورد استفاده قرار می گیرند و بعد از مدت ها به گوشی های غیرپرچم دار راه پیدا می نمایند.

به عنوان مثال می توانیم به گلکسی S21 اولترا اشاره کنیم که سال گذشته عرضه شد. این گوشی برای اولین بار از پنل OLED مبتنی بر مواد تازهی بهره مند شد که سامسونگ برای این پنل نام M11 را انتخاب کرد. بر اساس آنالیز های اجرا شده، مصرف انرژی نورگسیل های تازه نسبت به نسل قبلی با کاهش 25 تا 30 درصدی روبرو شده که کاهش قابل توجهی محسوب می شود.

با این حال، گوشی های S21 و S21 پلاس از این فناوری بهره نمی برند که احتمالا این تصمیم برای کاهش هزینه های ساخت اتخاذ شده است. بعد از گذشت یک سال، حالا S22 پلاس در کنار مدل اولترا از همین فناوری بهره می برد ولی در مدل استاندارد شاهد بهره گیری از این پنل تازه نیستیم. خبرگزاری کره ای TheElec مدتی قبل گزارش داد که در سال 2022 پنل های موجود در بسیاری از گوشی های ارزان سامسونگ به لطف استفاده از نورگسیل های M9 به جای نسل M8 انرژی کمتری مصرف خواهند کرد.

اما تمام این توضیحات تخصصی چه معنایی برای کاربران معمولی دارد؟ اول از همه باید به کاهش مصرف انرژی اشاره کنیم. اگر فرض کنیم که تراشه های تازه فشار بیشتری به باتری وارد نمی نمایند، احتمالا طی سال های آینده عمر باتری گوشی ها روزبه روز بهتر خواهد شد. از طرف دیگر بهبود در زمینه فناوری رفرش ریت متغیر هم نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی ایفا می نماید. به عنوان مثال رفرش ریت بعضی گوشی ها مانند گلکسی S22 اولترا و اوپو فایند X5 پرو به 10 هرتز هم کاهش پیدا می نماید ولی همچنان بسیاری از گوشی ها از چنین قابلیتی بهره نمی برند.

اگرچه این پیشرفت ها برای نمایشگرهای موبایل اهمیت بسیار زیادی دارند، اما از سوی دیگر نباید اهمیت آن ها را برای گوشی های تاشو از قلم بیندازیم. در حال حاضر گوشی های تاشو برای نمایشگرهای خود چاره ای جز استفاده از فناوری اولد ندارند. اما روی هم رفته نمایشگرهای اولد دیگر در زمینه رزولوشن و طیف رنگی با پیشرفت قابل توجهی روبرو نمی شوند و در این زمینه باید چشم انتظار عرضه فناوری های تازهتر باشیم.

منبع: Android Authority